Ażury betonowe – ekologiczne rozwiązanie
Dzisiejszemu budownictwu stawia się coraz wyższe wymagania, by chronić środowisko naturalne. Wyrobami pozwalającymi na ekologiczne rozwiązania nawierzchni są płyty o strukturze siatkowej, zwane płytami ażurowymi. Wówczas jest możliwość przerastania trawą tam, gdzie to możliwe, a tym samym zapewnienie atrakcyjnego wyglądu i tzw. powierzchni biologicznie czynnej. Dzięki temu ażury betonowe są szeroko stosowane, a takie „zielone” powierzchnie można spotkać w ogrodach, parkach, parkingach czy na skarpach. Ich charakterystyczny wygląd sprawia, że są idealnym rozwiązaniem dla osób poszukujących praktycznego i ekologicznego wykończenia. W tym artykule przyjrzymy się bliżej właściwościom płyt ażurowych oraz sposobom ich układania.
Ile kosztuje ażur betonowy?
Ażur betonowy to jeden z popularnych rozwiązań na aranżację m.in. ścieżek i podjazdów. Przed podjęciem decyzji o zakupie płyt warto dokładnie przyjrzeć się, jakie są indywidualne wymagania i możliwości finansowe, aby wybrać odpowiednią jakość w określonym budżecie. Na pytania typu: Ile kosztuje m2 płyty ażurowej? Ile kosztuje płyta ażurowa 10 cm? można odpowiedzieć jedynie ogólnie, bo cena jest zależna od wielu czynników. W Polsce ceny płyt ażurowych oscylują w okolicy 70 zł za metr kwadratowy (dane na rok 2024) w przypadku najzwyklejszych betonowych ażurów o wymiarach 60x40x10 cm (tzw. meby), ale mogą sięgać nawet kilkuset złotych za metr kwadratowy w przypadku bardziej wymagających rozwiązań. Trzeba jednak pamiętać, że do kosztów wyrobów należy często doliczyć koszty transportu i ewentualnych palet.
Producenci oferują szeroką paletę różnych płyt, co oczywiście przekłada się na różnorodność cen. Elementami wpływającymi na ich koszt są głównie rozmiar i grubość płyt: im większe i grubsze, tym zazwyczaj wyższa cena za sprawą większego zapotrzebowania materiałowego. Podobnie jest z klasą wytrzymałości ażurów – im większa, tym w dużym uproszczeniu, większa ilość użytego cementu, a to oznacza dodatkowe koszty produkcji i zwiększoną cenę końcową produktu. Dodatkowo płyty mogą być dostępne w różnych wariantach zbrojenia, lub bez – wówczas różne rozwiązania mogą mieć różną cenę, a wybór zależy od zamierzonego zastosowania i przenoszonego obciążenia. Cena może się różnić również w zależności od ilości wzoru, trudności wykonania oraz indywidualnych preferencji, koloru, jakości wykonania. Bardziej skomplikowane wzory zazwyczaj generują wyższe koszty. Oczywistym jest też, że cena może się różnić w zależności od marki, jakości materiałów i renomy producenta.
Co dać pod płyty ażurowe?
Żeby płyty ażurowe dobrze spełniały swoją funkcję warto zadbać o odpowiednie podłoże przed ich położeniem, takie, które zapewni im stabilność i trwałość.
Podłoże pod płyty ażurowe powinno spełniać kilka ważnych wymagań. Przede wszystkim musi być stabilne, ponieważ płyty zostały zaprojektowane tak, aby wypełniały przestrzenie między nimi i tworzyły jednolitą powierzchnię. Jeśli podłoże będzie niestabilne, to może dojść do przesunięcia się płyt i nierówności, co wpłynie negatywnie na estetykę i funkcjonalność nawierzchni. Dlatego ważne jest, aby przed rozpoczęciem prac gruntowych dokładnie ocenić rodzaj i stan gruntu oraz przygotować go odpowiednio do położenia płyt. Podajemy propozycję kolejnych etapów, jakie należy wykonać, aby uzyskać odpowiednie warunki posadowienia ażurów, ale należy pamiętać, że z uwagi na mnogość czynników wpływających na stan gotowej nawierzchni kroki te mogą być niewystarczające lub przesadne, powinny więc być poddane ewentualnym koniecznym modyfikacjom.
Pierwszym etapem przygotowania podłoża pod płyty ażurowe jest wykopanie wykopu o odpowiedniej głębokości tzw. korytowanie. W tym celu należy wykonać wykop w gruncie rodzimym i całkowicie usunąć wierzchnią warstwę (humus), która jest warstwą niestabilną i łatwo wchłaniającą wodę. Głębokość ta zależy od rodzaju gruntu, ale zazwyczaj wynosi od 15 do 20 centymetrów, choć w przypadku planowanych większych obciążeń wykop powinien mieć nawet do 50 cm głębokości. Następnie powierzchnię dna wykopu należy wyrównać i zagęścić. Na tym etapie należy osadzić obrzeża betonowe lub krawężniki jeżeli są przewidziane (zawsze na warstwie gęstego betonu).
Kolejnym krokiem jest ułożenie warstwy stabilizującej na dnie wykopu. Jest to tzw. podbudowa nośna. Może to być warstwa żwiru, kruszywa o frakcji 0-31,5, piasku lub mieszanki tych materiałów. Ważne jest, aby warstwa była równomiernie rozprowadzona i miała odpowiednią grubość uzależnioną od warunków gruntowych – najczęściej jest to 10-15 cm. Po rozłożeniu podłoża należy go ponownie zagęścić zagęszczarką powierzchniową, to zapewni odpowiednie posadowienie dla płyt.
Następnie zaleca się, choć nie jest to konieczne, by ułożyć geowłókninę, by oddzielić warstwę podbudowy od podsypki piaskowej. Zapobiega to przemieszaniu się poszczególnych warstw i osłabieniu nawierzchni, szczególnie w przypadku większych deszczy, a także zapobiega przenikaniu korzeni roślin.
W końcowym etapie przygotowania podłoża jest naniesienie zagęszczonej przy użyciu wibratora powierzchniowego podsypki piaskowej o grubości 3-5cm z piasku 0/2 mm lub kruszywa 0/5 mm. Podsypka jest materiałem wzmacniającym, ułatwiającym równe ułożenie płyt ażurowych.
Podłoże pod płyty ażurowe ma ogromne znaczenie dla stabilności nawierzchni, dlatego warto zadbać o jego odpowiednie przygotowanie.
Jak ułożyć betonowe płyty ażurowe?
Po uprzednim przygotowaniu terenu opisanym wyżej można przystąpić do położenia płyt ażurowych. W miejscach, gdzie przewidziane jest ułożenie ażurowych płyt betonowych należy zwrócić uwagę, żeby nie było nierówności, ponieważ mogą się przyczyniać do pękania wyrobów w czasie zagęszczania nawierzchni. Układanie płyt należy rozpocząć od jednego rogu placu. Ważne jest, aby zachować równomierny odstęp między płytami i dokładnie je dopasować, aby uniknąć przesunięć w przyszłości. Za pomocą poziomicy można sprawdzić równość ułożenia. Jeśli zachodzi konieczność przycięcia skrajnych elementów, należy użyć specjalnej szlifierki kątowej z tarczą diamentową do betonu.
W przypadku układania płyt na skarpie należy zacząć od góry skarpy. By uniknąć osuwania się płyt można zastosować najprostsze rozwiązanie: wbić w kwadratowe otwory znajdujące się na górnych narożach płyt dwa pręty. Tutaj też może zajść konieczność przycięcia elementów na dnie skarpy. Po ułożeniu ażurów można już pręty usunąć.
Ostatnim etapem jest zasypywanie otworów. Kwadratowe otwory prefabrykatów należy wypełnić kruszywem bądź żyznym podłożem i posadzić w nich trawę lub byliny odporne na deptanie. Obowiązuje zasada, że w przypadkach wykonania trawnika należy zasypywać oczka płyt ażurowych jedynie do 3/4 ich wysokości, aby po zakorzenieniu się trawnika jego darń nie wystawała ponad poziom płyty. Należy pamiętać, że podjazd z płyt można użytkować dopiero po zasypaniu otworów odpowiednim materiałem i zagęszczeniu nawierzchni. Użytkowanie niewypełnionych płyt grozi ich uszkodzeniem.
To jest ostatni etap przed użytkowaniem. Jak się okazuje ułożenie płyt może być procesem stosunkowo prostym pod warunkiem zachowania odpowiednich kroków i staranności. Jest to ważne zarówno dla estetyki ale i trwałości nawierzchni.
Sposoby montażu płyt ażurowych przedstawione w niniejszym artykule mają charakter wskazówek ogólnych. Ich montaż pozostawiamy indywidualnej ocenie projektantów i wykonawców. Dzięki temu betonowe płyty ażurowe będą spełniać swoje funkcje w aspekcie użytkowym przez wiele lat, estetyczny efekt końcowy będzie cieszył nasze oczy, a ekologiczny aspekt będzie służył przyrodzie robiąc konkurencję dla „betonowej dżungli”.
Literatura
[1] Kosiński W. Tradycja i nowoczesność betonu w małej architekturze krajobrazu, Dni Betonu, Wisła, 2004 , Dostępny w Internecie: https://www.dnibetonu.com/wp-content/pdfs/2004/kosinski.pdf (dostęp 30 września 2024 r.).
